भारत-चीन संबंध हा केवळ व्यवसायाचाच नाही तर राजकारण आणि आंतरराष्ट्रीय मुत्सद्देगिरीचाही मुद्दा आहे, ज्यामध्ये दोन्ही देश कधी समोरासमोर दिसतात तर कधी एकमेकांपासून दूर जातात.
- 1 तास बैठक: पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि चीनचे अध्यक्ष शी जिनपिंग यांनी बुधवारी रशियातील कझान येथे ब्रिक्स शिखर परिषदेच्या 2024 च्या बाजूला द्विपक्षीय चर्चा केली. उभय देशांचे प्रमुख तब्बल 5 वर्षांनी असेच एकमेकांना भेटले. त्यांच्यातील शेवटची द्विपक्षीय बैठक 2019 मध्ये झाली होती. कझानमध्ये दोन्ही नेत्यांची बैठक 1 तास चालली.
- व्यवसाय पुन्हा रुळावर येण्याची आशा आहे:पीएम मोदी आणि शी जिनपिंग यांच्या भेटीनंतर भारत-चीन व्यापार आता रुळावर येईल का, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे. खरे तर काही वर्षांपूर्वीपर्यंत भारतीय होळीसाठीच्या पाण्याच्या तोफांपासून ते दिवाळीसाठी लक्ष्मी-गणेशाच्या मूर्ती आणि दिव्यापर्यंत सर्व काही चीनमधून यायचे. मात्र गलवानमधील हाणामारीनंतर हा व्यवसाय थांबला नसला तरी त्याचा परिणाम काही प्रमाणात नक्कीच दिसून आला. आता पुन्हा एकदा ते रुळावर येण्याची अपेक्षा आहे.
- परस्पर विश्वासावर भर: द्विपक्षीय चर्चेदरम्यान, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी भारत-चीन संबंधांना प्रादेशिक आणि जागतिक शांतता आणि स्थैर्यासाठी महत्त्व दिले आणि सांगितले की, परस्पर विश्वास, आदर आणि संवेदनशीलता दोन्ही देशांच्या द्विपक्षीय संबंधांना मार्गदर्शन करेल. सीमेवर शांतता, परस्पर विश्वास आणि आदर आवश्यक आहे.
- भारत-चीनने एकत्र काम करावे: चीनचे राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग यांनी चीन आणि भारताने एकमेकांबद्दल ठोस धोरणात्मक धारणा राखली पाहिजे यावर भर दिला. दोन्ही शेजारी देशांनी सामंजस्याने राहण्यासाठी एकत्र काम केले पाहिजे आणि एकत्रितपणे विकासासाठी योग्य आणि उज्ज्वल मार्ग शोधला पाहिजे.
- सीमावर्ती भागात शांततेबाबत एकमत : भारत-चीन सीमेवरील विशेष प्रतिनिधी सीमावर्ती भागात शांतता आणि सौहार्दाचे व्यवस्थापन पाहतील यावर दोन्ही नेत्यांनी सहमती दर्शवली. या समस्येवर योग्य, न्याय्य आणि परस्पर स्वीकारार्ह तोडगा काढण्यासाठी आम्ही लवकरच भेटू.
- आता सामान्य उद्दिष्टे विकास: शी जिनपिंग म्हणाले की 1.4 अब्ज लोकसंख्या असलेले दोन मोठे विकसनशील आणि शेजारी देश एकमेकांशी कसे वागतात यावर चीन-भारत संबंध मूलभूतपणे आहेत. ते म्हणाले की, चीन आणि भारताचे सध्याचे सर्वात मोठे समान लक्ष्य विकास आहे.
- सहयोगी, प्रतिस्पर्धी नाहीत: दोन्ही देशांनी आपले महत्त्वाचे करार कायम ठेवावेत, चीन आणि भारत हे एकमेकांसाठी धोका नसून विकासाच्या संधी आहेत, हे दोन्ही देश स्पर्धक नसून सहयोगी आहेत, हेही लक्षात घेतले पाहिजे, असे चीनचे अध्यक्ष म्हणाले. विकासासाठी योग्य आणि उज्ज्वल मार्ग शोधण्याच्या उद्देशाने दोघांनी एकत्र काम केले पाहिजे.
- संवाद आणि सहकार्यावर भर: दोन्ही देशांमध्ये निर्माण झालेले मतभेद दूर करण्यासाठी अधिक सहकार्य आणि संवादाची गरज आहे यावर शी जिनपिंग यांनी भर दिला.
- मतभेदांचा संबंधांवर परिणाम होत नाही: चिनी वृत्तसंस्थेने दावा केला आहे की दोन्ही नेत्यांनी सहमती दर्शविली आहे की विशिष्ट मतभेदांचा परस्पर संबंधांवर परिणाम होणार नाही, दोन्ही नेते सहमत आहेत की त्यांची बैठक रचनात्मक होती, जी खूप महत्त्वाची आहे.
- LAC वर शांतता पुनर्स्थापित होण्याची आशा: पंतप्रधान मोदी आणि जिनपिंग यांच्यातील चर्चा अशा वेळी घडली जेव्हा फक्त एक दिवस आधी, भारत आणि चीनने पूर्व लडाखमधील LAC वर त्यांच्या सैन्याच्या गस्त करारावर सहमती दर्शवली होती. 4 वर्षांपासून सुरू असलेला गतिरोध संपवण्यात हे मोठे यश मानले जात आहे.
